Με πωλήσεις πάνω από ένα δισεκατομμύριο αντίτυπα (νόμιμα αλλά και κλεψίτυπα) ο Λουί Τσα/ Louis Cha (Jin Yong) είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους δημοφιλέστερους ζώντες συγγραφείς. Ο 84χρονος κινέζος είναι μια εμβληματική, σχεδόν μυθική μορφή, σ’ όλο το χώρο της Άπω Ανατολής: Τα 14 μυθιστορήματα και η μια συλλογή διηγημάτων του έχουν φανατικούς αναγνώστες, ενώ έχουν αποτελέσει την πρώτη ύλη για μια σειρά ταινιών, τηλεοπτικών σειρών αλλά και παιχνιδιών για ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Επίτιμος διδάκτωρ κινέζικων πανεπιστημίων αλλά και του Κέιμπριτζ, τιμημένος από τη γαλλική κυβέρνηση με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής, ο Λουί Τσα, εδώ και χρόνια χωρίς πλέον συγγραφική δραστηριότητα, εκπονεί σήμερα τη διδακτορική του διατριβή στο St. John’s College του Κέιμπριτζ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος υπήρξε το πρότυπο για τον κεντρικό χαρακτήρα στην ταινία In the Mood for love του Wong Kar- wai, ο οποίος επιπλέον διασκεύασε και ένα μυθιστόρημα του σε ταινία με τον τίτλο Στάχτες του Χρόνου.
Δημοσιογράφος και αρχισυντάκτης στις εφημερίδες του Χονγκ Κονγκ, τις δεκαετίες 50 και 60, όπου πρόσφυγας του εμφυλίου είχε καταφύγει, ο Λουί Τσα αντιμετώπισε αρχικά τη συγγραφική καριέρα ως πάρεργο, για να καλύψει απλώς το κενό χώρο της εφημερίδας: όλα τα μυθιστορήματα του δημοσιεύθηκαν σε συνέχειες υπό τη πίεση του αμείλικτου δημοσιογραφικού χρόνου και αργότερα, αφού αναθεωρήθηκαν, εκδόθηκαν σε βιβλία. Ανήκουν όλα στο ταπεινό είδος του περιπετειώδους αφηγήματος και πιο συγκεκριμένα στην κινέζικη εκδοχή του, στη λογοτεχνία πολεμικών τεχνών ή γουσού.
Το μυθιστόρημα Το βιβλίο και το ξίφος (1955) είναι το πρώτο του και σύμφωνα με τους μελετητές τυπικό του ύφους και της θεματικής του. Τοποθετημένο χρονικά την περίοδο της δυναστείας των Τσινγκ, έχει στο κέντρο της τις περιπέτειας των μελών μιας μυστικής οργάνωσης της οργάνωσης του Κόκκινου Λουλουδιού που μαχόταν την αυτοκρατορική εξουσία. Η δυναστεία των Τσινγκ έχει αποτυπωθεί στην κινέζικη παραλογοτεχνία και τον κινηματογράφο ως μια αυταρχική εξουσία μιας μη καθαρής εθνικά μειονότητας, των Μαντσού (με καταγωγή από τη βόρεια επαρχία της Μαντσουρίας) πάνω στην πλειοψηφία των κινέζων Χαν. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο τα μέλη της οργάνωσης, μαχητές όλοι των πολεμικών τεχνών έχουν ένα διττό στόχο να προασπίσουν καταρχάς την ακεραιότητα της οργάνωσης από τις έξωθεν επιβολές και να επαναφέρουν στην εξουσία τους Χαν.
Αποσπασματικό στη δομή του λόγω του τρόπου γραφής, το ογκώδες μυθιστόρημα, εγκιβωτίζει διάφορα είδη: λαϊκές αφηγήσεις, οι τελετουργίες κουνγκ φου, ιστορίες φαντασμάτων, ερωτικά ρομάντσα ακόμα και αναλυτικές περιγραφές μαχών. Ωστόσο αν κάποιος αναζητούσε ένα δυτικό πρότυπο που βρίσκεται κοντά στη λογοτεχνία γουσού, θα έπρεπε να σταθεί στο μυθιστόρημα του Thomas Mallory Ο θάνατος του Αρθούρου (μτφρ. Αλέξανδρος Κοσματόπουλος, Εκδόσεις Gutenberg). Πίσω όπως από την εμμονή στις μονομαχίες -αντίστοιχη μ’ αυτή του Thomas Mallory- υπάρχει κάτι άλλο: ένα σχεδόν μυθολογικής τάξης σύμπαν, αντανάκλαση μιας πλούσιας και ευφάνταστης λαϊκής κουλτούρας. Ο κόσμος αυτών των μαχητών- ιπποτών είναι ο κόσμος του Τζιάνγκ Χου, η θρυλική «κοινότητα του ποταμού και της λίμνης», μια ομάδα μαχητών που υπακούουν σ’ ένα αυστηρό κώδικα ιπποτικής τιμής. Ωστόσο εδώ δεν υπάρχει κανένα ιερό δισκοπότηρο να αναζητηθεί, αντίθετα το μυθιστόρημα σχολιάζει με πλάγιο τρόπο μια συγκεκριμένη κοινωνική κατάσταση -την ένδεια και την ερήμωση της ηπειρωτικής Κίνας. Σχεδιασμένοι με αμφισημία οι ήρωες εκφράζουν μύχιους εθνικούς πόθους και θα μπορούσαν εξίσου να είναι μαχητές του Κομουνιστικού Κόμματος αλλά και υποστηρικτές του ηττημένου εθνικιστικού Κουομιντάνγκ.
Το «ιερό δισκοπότηρο» σ’ αυτό το μυθιστόρημα είναι η εθνική ενότητα και το πρόβλημα ο εθνικός κατακερματισμός: την εποχή που γράφεται υπάρχουν οι δύο Κίνες της Λαϊκής Δημοκρατίας και της Ταϊβάν, οι δυτικές αποικίες- κράτη του Χονγκ-Κονγκ, Μακάο και οι ιδιαίτερες περιπτώσεις της Σιγκαπούρης και της Μαλαισίας. Ο εθνικιστικός –λαϊκίστικος λόγος που αναπτύσσεται αντανακλά ότι συνιστά την κύρια αντίθεση στην πρόσφατη κινεζική ιστορία: αυτή μεταξύ Κινέζων και ξένων εισβολέων. Εδώ δεν υπάρχει λοιπόν απλώς μια πινακοθήκη ηρώων που κατάγονται από τις επικράτειες των λαϊκών θρύλων. Όλα αυτά τα πρόσωπα, τα πάθη και τις περιπέτειες των οποίων παρακολουθούμε, συγκροτούν ένα συλλογικό δρων υποκείμενο, που αναζητά μ’ ένα σχεδόν απελπισμένο τρόπο μια χαμένη ενότητα, που αγωνίζεται για την επανένωση μιας διαλυμένης οικογένειας.
Η λάθος απόδοση του κινέζικου ονόματος του συγγραφέα -Γιν αντί του ορθού Τζιν-, η προσταγή «πυροβολήστε» στους τοξότες για να ρίξουν τα βέλη τους και άλλες μικρότερης εμβέλειας μεταφραστικές αβλεψίες δεν αποσπούν τον αναγνώστη από την απόλαυση του κειμένου.
Δρ. Λουί Τσα (Τζιν Γιόνγκ)
Το βιβλίο και το ξίφος
Μετάφραση Αγορίτσα Μπακοδήμου
Εκδόσεις Κέδρος
Δημήτρης Μπάμπας
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Καθημερινή της Κυριακής, 17-2-2008 με τον τίτλο Με δισκοπότηρο την ενότητα)