της Jane Perlez /The New York Times
Το «αδελφό» πολεμικό πλοίο αμερικανικής φρεγάτας, η οποία πραγματοποίησε διάπλου αμφισβητούμενων χωρικών υδάτων τον περασμένο μήνα, κατέπλευσε αυτή την εβδομάδα στη Σαγκάη, στέλνοντας με τον τρόπο αυτό έμμεσο μήνυμα φιλίας προς το κινεζικό πολεμικό ναυτικό. Το μήνυμα αυτό λέει ότι, παρότι οι ΗΠΑ διαφωνούν κάθετα με τις διεκδικήσεις του Πεκίνου στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό συνεχίζει να επιθυμεί τη διατήρηση των καλών σχέσεων με το κινεζικό.
Ο διοικητής του αμερικανικού στόλου του Ειρηνικού, ναύαρχος Σκοτ Σουίφτ, ταξίδεψε με αεροσκάφος μέχρι τη Σαγκάη για να υποδεχθεί τη φρεγάτα «Στέτεμ» κατά την άφιξή της στο λιμάνι της κινεζικής πόλης στις αρχές της εβδομάδας. Ο ναύαρχος Σουίφτ έλαβε την πρόσκληση τον περασμένο μήνα από το κινεζικό επιτελείο ναυτικού και τον αντιναύαρχο Σου Ζιτσιάν, ενώ η συνάντησή τους επί του «Στέτεμ» την Τρίτη διήρκεσε δύο ώρες, από το προγραμματισμένο ημίωρο που είχε αρχικά ανακοινωθεί.
«Συμφωνήσαμε ότι οι δύο χώρες μας διαφοροποιούνται σημαντικά, αλλά μοιραζόμαστε την ευθύνη, ως διοικητές ναυτικών δυνάμεων, να μην επιτρέψουμε στις διαφορές αυτές να επηρεάσουν τη συνεργασία μας.
Οπως θα περίμενε κανείς σε κάθε σχέση, πρέπει να δώσουμε έμφαση στα σημεία στα οποία βρισκόμαστε σε ανταγωνισμό. Το ίδιο συμβαίνει και με τη σύζυγό μου. Πολύ θα μου άρεσε αν όλη η σχέση μας στηριζόταν στα σημεία όπου συμφωνούμε απόλυτα και συνεργαζόμαστε αγαστά», είπε ο ναύαρχος Σουίφτ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στη γέφυρα του «Στέτεμ». Η Κίνα επέκρινε έντονα τις ΗΠΑ στις 26 Οκτωβρίου, όταν το «αδελφό» πλοίο του «Στέτεμ», η φρεγάτα «Λάσεν» διήλθε σε απόσταση 12 ναυτικών μιλίων από τον ύφαλο Σούμπι του αρχιπελάγους των Σπράτλι στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Το «Λάσεν» εκτελούσε εντολές του Λευκού Οίκου. Ο πρόεδρος Ομπάμα επιθυμούσε με τον τρόπο αυτό να υποδηλώσει ότι οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν την κινεζική κυριότητα στα χωρικά ύδατα του υφάλου, τα οποία διεκδικούν και άλλα ασιατικά κράτη.
Τεχνητά κινεζικά νησιά
Η Κίνα προέβη τους τελευταίους μήνες σε σημαντικές προσχωματώσεις στον Σούμπι, δημιουργώντας τεχνητό νησί που διαθέτει μέχρι και διάδρομο προσγείωσης. Κινέζος αξιωματούχος χαρακτήρισε, πάντως, περιορισμένες τις κινεζικές προσπάθειες μετατροπής υφάλων και βραχονησίδων σε νησιά. «Η κινεζική κυβέρνηση έχει το δικαίωμα και την ικανότητα να ανακτήσει νήσους και υφάλους που καταλήφθηκαν παράνομα από γειτονικές χώρες. Αλλά δεν έχουμε κάνει κάτι τέτοιο. Εργαζόμαστε με ψυχραιμία για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας», σημείωσε ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ, Λιου Ζενμίν. Από την πλευρά του, ο ναύαρχος Σουίφτ ανέφερε πως η συζήτησή του με τον ναύαρχο Σου επικεντρώθηκε σε ναυτικά ζητήματα, αποφεύγοντας την πολιτική. Ο Κινέζος αντιναύαρχος, υπογράμμισε ο Σουίφτ, δεν έθεσε το θέμα της δημιουργίας ζώνης αεράμυνας πάνω από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όπως είχε κάνει στη Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας το 2013. Ο Αμερικανός ναύαρχος απέφυγε να θίξει το ζήτημα της πλήρους απελευθέρωσης της ναυσιπλοΐας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Ο κατάπλους του «Στέτεμ», όπως και αυτός συγκεκριμένου αριθμού αμερικανικών και κινεζικών πολεμικών πλοίων σε λιμάνια των δύο χωρών, έχει συμφωνηθεί σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Τρία αμερικανικά πολεμικά πλοία επισκέφθηκαν φέτος την Κίνα, ενώ κινεζικά πολεμικά κατέπλευσαν στο Περλ Χάρμπορ, στη Χαβάη και στο Σαν Ντιέγκο τους τελευταίους μήνες.
«Οι επισκέψεις πολεμικών πλοίων είναι μέρος του ετήσιου σχεδίου εξομάλυνσης αμυντικών σχέσεων, το οποίο συμφωνήθηκε μετά την επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι στις ΗΠΑ», αναφέρει ο πλοίαρχος Κλέιτον Ντος και συνεχίζει: «Οι επισκέψεις αυτές δίνουν τη δυνατότητα στους στρατεύσιμους να αναπτύσσουν σχέσεις με τους συναδέλφους τους άλλων κρατών, προάγοντας την αλληλοκατανόηση και, τελικά, την ειρήνη».
Τον περασμένο μήνα, όμως, ο ναύαρχος Σουίφτ είχε υιοθετήσει αυστηρή γλώσσα, επικρίνοντας έμμεσα την Κίνα κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Αυστραλία. «Ορισμένα κράτη εκτιμούν ότι η ελευθερία των θαλασσών είναι διαπραγματεύσιμη και σχετική. Λες και η ελευθερία αυτή μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα με τις εσωτερικές ανάγκες και όχι ανάλογα με τη διεθνή νομοθεσία», είχε πει ο Αμερικανός ναύαρχος.
(η απόδοση στα ελληνικά δημοσιεύτηκε στην εφ. Η Καθημερινή 22.11.2015)