του Peter Thal Larsen/ Reuters
Αν υπάρχει μία χώρα που γνωρίζει τους κινδύνους και τα κέρδη από την κατασκευή υποδομών, αυτή είναι η Κίνα. Κατά τις προηγούμενες δύο δεκαετίες έχει κατασκευάσει αμέτρητους δρόμους, φράγματα, μονάδες παραγωγής ενέργειας, γέφυρες και αεροδρόμια με στόχο την οικονομική ανάπτυξη. Το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθεί το χρέος, τα λύματα, η διαφθορά και η μόλυνση. Αποτελεί ασταθές θεμέλιο για να οικοδομηθεί πάνω της η νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα Υποδομών της Ασίας (ΑΙΙΒ).
Τις προηγούμενες εβδομάδες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες με πρώτη τη Βρετανία έσπευσαν να προσχωρήσουν στην τράπεζα αυτή, που είναι πρωτοβουλία της, δημιουργήθηκε το φθινόπωρο και έχει ήδη 27 μέλη κυρίως από την Ασία. Η προθυμία τους ενόχλησε τις ΗΠΑ και ενίσχυσε τις προσπάθειες της Κίνας να αλλάξει την αρχιτεκτονική της παγκόσμιας χρηματοδότησης. Και όμως παραγνωρίστηκαν οι προοπτικές της νέας τράπεζας. Αναμφίβολα η Ασία χρειάζεται καλύτερες υποδομές. Τα προβλήματά της θα επιδεινώνονται όσο αυξάνεται ο πληθυσμός της και συγκεντρώνονται περισσότεροι άνθρωποι στις πόλεις. Η Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα, της οποίας ηγείται η Ιαπωνία και αποτελεί κύρια ανταγωνίστρια της νέας αναπτυξιακής τράπεζας, εκτιμά πως από το 2010 ως το 2020 η ήπειρος χρειάζεται να δαπανά 730 δισ. δολάρια σε υποδομές κάθε χρόνο.
Αμοιβαία οφέλη
Η Κίνα έχει βάλει τα δυνατά της για να καλύψει το κενό. Η Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα θα αντλήσει κεφάλαια από μέλη της ανάλογα με το μέγεθος των οικονομιών τους, θα αρχίσει με αρχικά κεφάλαια 50 δισ. δολάρια και το ποσό αυτό τελικά θα διπλασιαστεί. Η Κίνα έχει επίσης δεσμεύσει 40 δισ. δολάρια για το ταμείο υποδομών του «δρόμου του μεταξιού» και άλλα 10 δισ. δολάρια για την προτεινόμενη νέα αναπτυξιακή τράπεζα, της οποίας μέλη είναι οι Βραζιλία, Ινδία, Ρωσία και Νότιος Αφρική. Με τις πρωτοβουλίες αυτές αποβλέπει στο να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη των φτωχότερων χωρών. Δεν πρόκειται απλώς για αλτρουισμό. Καθώς η οικονομία της επιβραδύνεται και εξελίσσεται, χρειάζεται να βρει νέες αγορές για τα κεφαλαιουχικά αγαθά της. Τα καλύτερα δίκτυα μεταφορών θα καταστήσουν τις γειτονικές χώρες πιο ελκυστικές ως προμηθεύτριες των κινεζικών επιχειρήσεων μεταποίησης, αλλά και ως καταναλώτριες κινεζικών προϊόντων.
Μεγαλύτερη επιρροή
Τα νέα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δίνουν στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας τη δυνατότητα να διαφοροποιήσει τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα, τα οποία έχει κυρίως τοποθετήσει σε ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου. Η Κίνα θα επεκτείνει, άλλωστε, τη διεθνή επιρροή της με το πρόσχημα της οικονομικής βοήθειας. Ωστόσο, η έλλειψη υποδομών στην Ασία δεν οφείλεται στην απουσία κεφαλαίων. Δεδομένου ότι οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, οι δυτικές τράπεζες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία είναι πρόθυμα να χρηματοδοτήσουν μακροπρόθεσμα σχέδια που προσφέρουν κάπως καλύτερες αποδόσεις. Σύμφωνα με τη Standard & Poor’s η χρηματοδότηση σχεδίων έφθασε πέρυσι τα 321 δισ. δολάρια παγκοσμίως, καταγράφοντας το δεύτερο ρεκόρ στην ιστορία. Το πρόβλημα είναι πως πολλές ασιατικές κυβερνήσεις είναι υπερβολικά ασταθείς για να πείσουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματά τους ότι τα κεφάλαιά τους επενδύονται υπεύθυνα και, τελικά, θα τους επιστραφούν.
(Η ελληνική μετάφραση δημοσιεύθηκε στην εφ. Η Καθημερινή, 28.03.2015 )