του Ηλία Σιακαντάρη
H Κίνα ωριμάζει και αλλάζει. Μαζί της, αλλάζει και η εξίσωση της παγκόσμιας οικονομικής σταθερότητας. Το 2014 θα είναι το έτος που το Πεκίνο θα έχει εμπεδώσει κι επικοινωνήσει μια νέα φυσιογνωμία. Καθώς η οικονομία του μεγαλώνει, χάνει τα πλεονεκτήματα που είχε στην πρώτη φάση της ταχείας ανάπτυξης: τα περιθώρια ελιγμών μειώνονται, οι ενδεδειγμένες λύσεις θα δημιουργούν νέα προβλήματα. Καθώς η αγορά και το νόμισμα «διεθνοποιούνται», θα προκαλούν σοκ προσαρμογής εντός και εκτός. Η Τετάρτη ήταν πλούσια σε παρατηρήσεις που περιγράφουν τις προκλήσεις της πιο πολυάνθρωπης οικονομίας.
Παρατήρηση πρώτη: Το Πεκίνο ανακοίνωσε ως στόχο ανάπτυξης για το 2014 το φιλόδοξο 7,5%. Στόχος ίδιος με πέρυσι και πρόπερσι, με μια σημαντική διαφορά: τα προηγούμενα χρόνια η δυσκολία βρίσκονταν στο να μην αναπτυχθεί η κινεζική οικονομία με ακόμα γρηγορότερους ρυθμούς. Φέτος, για πρώτη φορά η Κίνα ομολογεί πως θα είναι δύσκολο να φτάσει τον στόχο. «Είμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι από το οποίο η περαιτέρω ανοδική πορεία είναι ιδιαίτερα απότομη (δύσκολη)» είπε ο Κινέζος πρωθυπουργός Λι στον ετήσιο κοινοβουλευτικό εορτασμό του Λαϊκού Κογκρέσου. Προς επίρρωσιν, η δεύτερη παρατήρηση. Παράλληλα με την επίσημη κυβέρνηση, η τράπεζα HSBC δημοσιεύει το δικό της σετ δεικτών PMI (δείκτες που προβλέπουν αρκετά αξιόπιστα τις τάσεις στην οικονομική δραστηριότητα). Η τελευταία ένδειξη του Φεβρουαρίου ήταν μικρότερη του 50 και παραπέμπει σε συρρίκνωση της πραγματικής οικονομίας. Η απόκλιση των αριθμών της HSBC και των επίσημων στοιχείων του Πεκίνου μεγαλώνει. Επιβεβαιώνει πως το αναπτυξιακό μοντέλο της Κίνας συναντά τα όριά του.
Παρατήρηση τρίτη: Οι αγορές αναμένουν με αγωνία την Παρασκευή για να δουν αν τελικά μια εταιρεία ηλιακών συλλεκτών θα κηρύξει χρεοστάσιο απέναντι στους πιστωτές της, επενδυτές που αγόρασαν ομόλογά της. Δεν είναι το πρώτο κρούσμα «αγωνίας». Ομως στο παρελθόν, την έσχατη ώρα, το κράτος έβαζε πλάτη για να αποτρέψει χρεοστάσια που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πανικό. Η τελευταία υποψήφια προς χρεοστάσιο εταιρεία όμως, είναι αρκετά μεγάλη για να περάσει μηνύματα (αν δεν προσέχετε πόσο δανείζεστε, μην περιμένετε το κράτος να σας γλιτώσει) αλλά αρκετά μικρή ώστε να μην προκαλέσει συστημικό πανικό. Αρκετοί επενδυτές μέχρι που θα καλοδεχτούν την πρώτη ξεκάθαρη κινεζική χρεοκοπία, καθώς ελπίζουν ότι θα προκαλέσει μια πιο ρεαλιστική τιμολόγηση των κινδύνων των διαφόρων επενδυτικών προϊόντων που διατίθενται. Από μια άποψη, η πρώτη χρεοκοπία αποτελεί απόδειξη ωρίμανσης της κινεζικής αγοράς, όπως τα σπυράκια στο πρόσωπο των εφήβων μαρτυρούν τις ορμόνες που πήραν μπρος.
Τι καταλαβαίνουμε; Το Πεκίνο φέτος θα αναζητά διαρκώς τη σωστή ισορροπία μεταξύ ενός ασφαλούς ποσοστού ανάπτυξης από τη μια κι ενός ασφαλούς επιπέδου πιστωτικής έκθεσης από την άλλη. Για να πετύχει τον στόχο του 7,5% δεν θα διστάσει να τονώσει την οικονομία με περισσότερη ρευστότητα, την ώρα που προσπαθεί να τη θέσει υπό έλεγχο. Μεικτά μηνύματα για αντικρουόμενους στόχους - με μια ελπίδα: Να μην προκληθεί αγωνία την ώρα που η κινεζική οικονομία, πίσω από τη βιτρίνα, ξεκινά την επόμενή της μεταμόρφωση - ίσως την πιο κρίσιμη: Δεν είναι πια το αδιαφανές μέγεθος που «σηκώνει βάρη και δεν κλατάρει» στη διεθνή οικονομία. Δεν είναι μια αμελητέα παράμετρος στις διεθνείς αγορές που μπορεί να «μπει στην άκρη» μέχρι να εξομαλυνθεί πλήρως η κατάσταση. Είναι μια δύναμη με ιστορία χιλιετιών αλλά μικρή εμπειρία στην αρχιτεκτονική του διεθνούς συστήματος - στο οποίο διεκδικεί να ενταχθεί τώρα, με την ενηλικίωσή της.
Η οικονομική ωρίμανση της Κίνας και η μεγαλύτερη εξωστρέφεια στις αγορές, συμπίπτουν με ευαίσθητες οικονομικές και γεωπολιτικές ισορροπίες. Μέχρι σήμερα το Πεκίνο μπορούσε να βάλει πρόθυμα πλάτη στο παγκόσμιο σύστημα, καθώς βόλευε και την οικονομία του. Αυτή σήμερα έχει διαφορετικές ανάγκες - οι προθέσεις της Κίνας θα αλλάξουν μαζί τους.
(δημοσιεύθηκε στην εφ. Η Καθημερινή 6-3-2014)