Toυ Ηλια Σιακανταρη 
Τι εβδομάδα κι αυτή: Στην Ευρώπη, ο κεντρικός τραπεζίτης έκλεισε για άλλη μια φορά το μάτι στις αγορές: δεν θα ντραπεί να ρίξει «εύκολο χρήμα» για να κρατήσει τον αντιπληθωρισμό σε απόσταση ασφαλείας από την ανισόρροπη όσο και εύθραυστη ανάκαμψη της Ευρωζώνης. Στην Αμερική, η είσοδος της μετοχής της Twitter στο χρηματιστήριο λειτούργησε ως σύμβολο πλήρους ανάρρωσης της Wall Street μετά το εγκεφαλικό της το 2008. Ολα μοιάζουν να βαίνουν καλώς στη Δύση - όσο τουλάχιστον η στρατηγική της αναβολής παραμένει λειτουργική.
Η Δύση παίζει τάβλι, η Απω Ανατολή σκάκι: Αυτές τις μέρες η Κίνα «αλλάζει κινητήρα» - και δεν το κάνει συχνά. Το 1978 και το 1992 ήταν τα τελευταία σημαντικά ρεκτιφιέ πριν από το σημερινό: Αναφέρομαι στην «Τρίτη Ολομέλεια» της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΚ που είναι σε εξέλιξη. Αποτελεί την προγραμματική σφραγίδα της εκάστοτε ηγετικής ομάδας. Και εκεί, οι ηγετικές ομάδες μένουν καιρό. Εδώ και χρόνια, η Κίνα έχει μεταμορφωθεί σε καπιταλιστική οικονομία. Αλλά υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές από αυτές της Δύσης (πέρα από το ότι έχει τρέξει 90 «ευρωπαϊκά» χρόνια σε μόλις 30): Το απολυταρχικό της σύστημα και η διακυβέρνηση, οι πυρήνες κεντρικού σχεδιασμού και οι μνήμες προσήλωσης σε αυτόν, χαρίζουν στους τιμονιέρηδες της χώρας ένα πλεονέκτημα που οι Δυτικοί πολιτικοί μόνο να ονειρεύονται μπορούν: Τη δυνατότητα μακροχρόνιου οικονομικού σχεδιασμού και υλοποίησης στρατηγικής, ανεξαρτήτως πολιτικών συγκυριών, διαδοχής προσώπων ή κοινωνικών πιέσεων.
Το πλεονέκτημα του μακροχρόνιου σχεδιασμού εκφράζεται με θεσμούς όπως η Τρίτη Ολομέλεια. Η σειρά της έρχεται μετά ένα περίπου χρόνο εγκατάστασης της εκάστοτε νέας ηγεσίας (πρόεδρος και πρωθυπουργός). Είναι το τετραήμερο στο οποίο κορυφώνεται μια διαδικασία τύπου «προγραμματικών δηλώσεων», αλλά σε μέγεθος XXL: αποτελεί μια πολυετή προγραμματική δέσμευση για την οικονομική στρατηγική της πολυπληθέστερης χώρας του κόσμου, και μάλιστα στη φάση ανάδυσής της ως πλέον σημαντικού πιστωτή του πλανήτη. (Η μεγάλη χρονική απόσταση μεταξύ ανάδειξης νέας ηγεσίας και προγραμματικών δηλώσεων, υπογραμμίζει την αίσθηση των Κινέζων για τον χρόνο και τη μεγάλη σημασία που δίνουν στην -όποια- ζύμωση. Παίρνει καιρό, αλλά επιτρέπει την αποτελεσματικότερη αυτοπειθαρχία και συντονισμό στον στόχο).
Το 1978 η Τρίτη Ολομέλεια εξήγγειλε τη στροφή σε μεταρρυθμίσεις απελευθέρωσης των αγορών. (Το τι ακολούθησε, το γράφει ήδη η Ιστορία). Το 1993 αποφάσισε κύμα αποκρατικοποιήσεων. (Για κάθε 100 κρατικές εταιρείες του 1990 έχουν απομείνει μόνο τρεις). Σήμερα; Το σχέδιο 3-8-3 που τίθεται προς έγκριση είναι ένα πλάνο που φιλοδοξεί να μεταμορφώσει τη δομή της κινεζικής οικονομίας μέχρι το 2020.
Η ονομασία του σχεδίου δίνει μια ιδέα γιατί οι Κινέζοι μαθητές διαπρέπουν στα μαθηματικά. Περιγράφει τρεις μεταρρυθμίσεις (άνοιγμα αγορών, μεταρρύθμιση κυβέρνησης, προώθηση καινοτομίας) - Αυτές αναλύονται σε οκτώ πεδία. (Μείωση γραφειοκρατίας, βελτίωση ανταγωνισμού, μερική απελευθέρωση κτηματαγοράς, άνοιγμα του χρηματοοικονομικού τομέα, Δημιουργία ασφαλιστικού συστήματος, μεταξύ άλλων) - Εντοπίζει τρεις προτεραιότητες αιχμής: Προσέλκυση επενδυτών/βελτίωση ανταγωνισμού, δημιουργία ενός πακέτου βασικής ασφαλιστικής κάλυψης, απελευθέρωση αγοραπωλησιών κρατικής γης από ιδιώτες. Η πρώτη βελτιώνει την παραγωγικότητα, κάτι που έχει ανάγκη η Κίνα στην επόμενη φάση. Η δεύτερη προτεραιότητα θα αμβλύνει τις αντιθέσεις μεταξύ αστικών πληθυσμών και υπαίθρου. Η τρίτη, θα επιτρέψει στους Κινέζους που κατέχουν καιρό κρατική γη, να την πουλήσουν σαν δική της.
Είναι αλήθεια ότι η ατζέντα της Τρίτης Ολομέλειας που αρχίζει το Σάββατο, και θα κρατήσει ώς την Τρίτη, είναι πιο πολυσυλλεκτική από τις προηγούμενες, λιγότερο σαφής. Σαν να δανείζονται -πέρα από τις βιομηχανικές πρακτικές- και το σενάριο εξαγγελιών μέτρων από τη Δύση. Αλλά η Κίνα σήμερα είναι πιο πολύπλοκη οντότητα από ό,τι ήταν τη δεκαετία του ’70 ή του ’90, και πιο «πονηρεμένη» σε αυτά που ανακοινώνει. Οι στρατηγικοί της στόχοι δεν είναι πια μονοσήμαντοι ούτε απλοϊκοί - συχνά είναι μέχρι και αντιφατικοί, κάτι που επιβαρύνει τη λιτότητα ενός μανιφέστο. Αυτό δεν μειώνει τη σημασία του επόμενου οικονομικού μπούσουλα του Πεκίνου. Η σύγκλιση των ζητουμένων με αυτά του υπόλοιπου κόσμου υπογραμμίζει την ουσιαστική είσοδο της Κίνας σε αυτό που ονομάζουμε... mainstream. Η καταναλωτική ωρίμανση του Κινέζου αρχίζει τώρα να αποκτά κρίσιμη μάζα με συνταρακτικές επιπτώσεις στην οικονομία του πλανήτη. Η χρηματοπιστωτική «καριέρα» της Κίνας στην καρδιά των διεθνών αγορών ξεκινά οσονούπω, συνδιαμορφώνοντας ένα νέο παγκόσμιο σύστημα.
Η αλλαγή σελίδας της Κίνας από αυτό το Σαββατοκύριακο ανοίγει το επόμενο κεφάλαιο για την αναδυόμενη υπερδύναμη. Η επόμενη Tρίτη Oλομέλεια θα βρει τον κόσμο πολύ διαφορετικό, με μια «άλλη» Κίνα εντός του.
(H KAΘHMEPINH Hμερομηνία δημοσίευσης: 10-11-13)