του Michael Spence / ΤΗΕ PROJECT SYNDICATE
Η επικείμενη Συνοδός Κορυφής στη Καλιφόρνια ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ στις 7-8 Ιουνίου έρχεται σε μια στιγμή όπου επικρατεί αυξημένη ένταση στις σχέσεις των δυο παγκόσμιων υπερδυνάμεων. Ωστόσο, τα ζητήματα που τις διχάζουν - από το χάκινγκ στο διαδίκτυο μέχρι την αμερικανική «στροφή στην Ασία» - δεν θα πρέπει να μονοπωλήσουν την προσοχή.
Αν οι κκ Ομπάμα και Σι υψώσουν το βλέμμα τους πάνω από τα τείχη και συμφωνήσουν να σχεδιάζσουν μια κοινή πορεία στην επόμενη δεκαετία, τότε θα αντιληφθούν πως έχουν πολλά κοινά σημεία.
Τα επόμενα δέκα χρόνια θα χαρακτηριστούν από μεγάλες δομικές ρυθμίσεις και αλλαγές στις οικονομίες των ΗΠΑ και της Κίνας, καθώς και από μια τεράστια συνολική επαναδιαμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας. Πολλά εξαρτώνται από τις πολιτικές που θα υιοθετηθούν από την Ουάσιγκτον και το Πεκίνο, από τη μεταξύ τους συνεργασία και από την διάθεση των ηγεσιών τους να δημιουργηθούν διεθνή δημόσια αγαθά και να διατηρηθεί ένα σταθερό και ανοικτό σε όλους οικονομικό περιβάλλον.
Η συνεργασία θα είναι απαραίτητη σε πολλούς τομείς, όπως η διαχείριση των φυσικών πόρων και το περιβάλλον. Η ανάπτυξη της Κίνας και των αναπτυσσόμενων χωρών θα οδηγήσει στο διπλασιασμό της παγκόσμιας παραγωγής στα επόμενα 10-15 χρόνια και σε τριπλασιασμό μέσα στα επόμενα 30. Το μοντέλο ανάπτυξης πάνω στο οποίο στηρίζονταν στο παρελθόν τόσο οι ανεπτυγμένες όσο και οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν θα μπορεί να λειτουργήσει σε διπλάσια ή τριπλάσια κλίμακα. Το κλίμα, η οικολογία, τα τρόφιμα, το νερό και η ενέργεια δεν θα αντέξουν την πίεση. Τα παγκόσμια προβλήματα είναι δύσκολο να επιλυθούν. Μια καλή και παραγωγική αρχή θα ήταν οι ΗΠΑ και η Κίνα να συνεργαστούν σε ζητήματα ενεργειακής αποτελεσματικότητας, ασφάλειας, πιο «πράσινης» ανάπτυξης και ελέγχου της κλιματικής αλλαγής.
Το 12ο Πενταετές Σχέδιο της Κίνας θέτει φιλόδοξους στόχους στον τομέα αυτό. Αντιθέτως, στις ΗΠΑ η πρόοδος είναι πιο αποκεντρωμένη, παρά την υιοθέτηση νέων εθνικών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένου του νόμου Corporate Average Fuel Economy (CAFE) περί οικονομίας καυσίμων στα φορτηγά και τα οχήματα ελεύθερου χρόνου. Οι ΗΠΑ επίσης θα αποκτήσουν μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία λόγω της αύξησης του σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου, που μειώνει την εξάρτηση από το κάρβουνο και μειώνει τις κατά κεφαλήν εκπομπές καυσαερίων διοξειδίου του άνθρακα.
Η Κίνα γνωρίζει το περίγραμμα των δομικών αλλαγών που απαιτούνται προκειμένου η χώρα να προχωρήσει προς την κατεύθυνση μιας πιο βιώσιμης ανάπτυξης μέσα στην επόμενη δεκαετία. Τα ερωτήματα που απομένουν αφορούν στην εφαρμογή των πολιτικών και στην ανάπτυξη θεσμών, ζητήματα που θα ξεκαθαρίσουν μέχρι τα τέλη του 2013, οπότε οι ηγέτες της Κίνας θα επισημοποιήσουν και θα επικοινωνήσουν τις μεταρρυθμιστικές τους προτεραιότητες.
Η αμερικανική οικονομία διατηρεί πολλά στοιχεία δυναμισμού και ευελιξίας. Ωστόσο, ενώ η ανάπτυξη του ΑΕΠ αρχίζει σιγά σιγά να επιστρέφει στις πραγματικές της δυνατότητες, η αργή επανάκαμψη στον τομέα της εργασίας, της αποταμίσευσης και της συσσώρευσης κεφαλαίων προκαλεί αβεβαιότητα.
Μια ακόμη πηγή αβεβαιότητας είναι η πολιτική πόλωση. Πολλοί μετριοπαθείς Αμερικανοί αναλυτές συμφωνούν πως η ιδανική δημοσιονομική πολιτική θα περιελάμβανε βραχυπρόθεσμα κίνητρα, ένα πολυετές μεσοπρόθεσμο σχέδιο μείωσης του ελλείμματος και μέτρα που θα μειώσουν τις μακροπρόθεσμες επιβαρύνσεις, ειδικά αν οι στρατηγικές αυτές προστατεύουν τις επενδύσεις του δημοσίου τομέα που εχουν στόχο την ανάπτυξη - κάτι που είναι δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο να επιτευχθεί.
Μια δημιουργική και συνεργατική σχέση ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Πεκίνο μπορεί να συνεισφέρει στην προσαρμογή πολιτικών μέτρων και κρατικών θεσμών ώστε και τα δύο κράτη να επιτύχουν βιώσιμα αναπτυξιακά σχέδια. Πέραν των διμερών ωφελειών, η υπόλοιπη παγκόσμια οικονομία εξαρτάται από την διάθεση των ΗΠΑ και της Κίνας να ηγηθούν, τόσο σε θέματα ανάπτυξης, όσο και σε ζητήματα παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης και οργάνωσης.
Την υφήλιο απασχολούν το εμπόριο και η ανοικτή αγορά, η οικονομική σταθερότητα και οι διεθνείς κανόνες, η ενεργειακή ασφάλεια, η κλιματική αλλαγή και πολλά ακόμη ζητήματα. Είναι πολύ δύσκολο να φανταστούμε μια επιτυχημένη παγκόσμια επανεξισορρόπηση και πρόοδο χωρίς τον ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ και της Κίνας.
*O Μάικλ Σπενς είναι κάτοχος του βραβείου Νομπέλ Οικονομίας και καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
(ελληνική μετάφραση δημοσιεύτηκε στο tovima.gr 31/05/2013)