της Martine Bulard/ Le Monde diplomatique
Τέσσερις βετεράνοι, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ), έστειλαν μία «Ανοιχτή επιστολή διαμαρτυρίας προς τους ηγέτες του Κόμματος και την κυβέρνηση», για την ποινή των έντεκα ετών φυλάκισης που επιβλήθηκε στον Λου Ζιαομπό, έναν από τους υπογράφοντες τη Χάρτα 08, η οποία ζητούσε ένα δυτικού τύπου δημοκρατικό σύστημα (1).
Η πρωτοβουλία ανήκε στον Χου Κιουέι, πρώην αφεντικό της «Λαϊκής Ημερησίας» (2), γνωστό για την κριτική του προς τους σημερινούς ηγέτες - μόνιμο διακινητή «σαμιζντάτ» (3) ανάμεσα στους «παλιούς», όπως εξηγεί ένας κινέζος πρώην διπλωμάτης στο Παρίσι.
Η επιστολή έφερε, επίσης, τις υπογραφές του Λι Που, πρώην γενικού διευθυντή του ειδησεογραφικού πρακτορείου Νέα Κίνα (Xinhua), του Ντάι Χουάνγκ, πρώην δημοσιογράφου στο πρακτορείο, χαρακτηρισμένου ως «δεξιού» το 1957, ο οποίος «υπέφερε τρομερά μέχρι να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις και το άνοιγμα», όπως αναφέρει ο ίδιος διπλωμάτης, και του Χε Φανγκ, πρώην γραμματέα του Ζανγκ Γεντιάν, νούμερο ένα στο ΚΚΚ πριν από την Απελευθέρωση και τιμητικού μέλους της Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών.
Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται για κομπάρσους. Πρέπει να γυρίσουμε στο 1989 για να βρούμε άλλη τέτοια δημόσια αμφισβήτηση. Στο όνομα του σεβασμού προς το κινεζικό σύνταγμα, καταδικάζουν την απόφαση: «Οταν ο δικαστής παραβιάζει το Σύνταγμα και δεν γνωρίζει την ιστορία του Κόμματος, αμαυρώνει την εικόνα της χώρας και του Κόμματος και θα είναι δύσκολο να αποδείξουμε ότι η Κίνα είναι μια χώρα που διέπεται από τον νόμο και μια κοινωνία αρμονική», εξηγούν.
Φυσικά, ο αντίκτυπος της Χάρτας 08 δεν είναι καθόλου έντονος στην κινεζική κοινωνία. Κάποιοι υποστηρικτές της αλλαγής αρνήθηκαν να την υπογράψουν (4). Ανάμεσά τους και ο δικηγόρος Λι Τζινσόνγκ, που ειδικεύεται σε θέματα ατομικών δικαιωμάτων: «Δεν μου αρέσει ο τόνος αυτής της χάρτας που μοιάζει να λέει ότι ανακαλύφθηκαν οι υπέρτατες αξίες που πρέπει να κυριαρχούν στη μοίρα της ανθρωπότητας».
Υπόθεση λίγων
Κι επίσης, ο Γουάνγκ Λιζιόνγκ, ο οποίος απηύθυνε κάλεσμα υπέρ μιας διαφορετικής πολιτικής στο Θιβέτ, εκτιμώντας, μάλιστα, ότι «δεν φτάνει να εμπνέεσαι μόνο από το δυτικό μοντέλο για τη μετάβαση προς τη δημοκρατία. (...) Η χάρτα αυτή δεν είναι συμβατή με τη φύση της κινεζικής κοινωνίας» (5).
Σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού, πάντως, αγνοεί αυτού του είδους τις συζητήσεις, ενώ μεγάλο μέρος της ελίτ είναι ικανοποιημένο από την παρούσα κατάσταση. Και η εξουσία πιστεύει ότι έχει το δικαίωμα να σκληρύνει την καταστολή στο Πεκίνο, όπως και στο Ουρούμκι (Ζινγιάνγκ) και τη Λάσα (Θιβέτ). Δεν είναι βέβαιο ότι κάποια μέρα η στάση της δεν θα της γυρίσει μπούμερανγκ. Ο κώδωνας που έκρουσε η «συμμορία των τεσσάρων» είναι η απόδειξη.
Επιπλέον, η Κίνα έγινε, τις τελευταίες μέρες, πρωτοσέλιδο και για έναν τελείως διαφορετικό λόγο. Σύμφωνα με τους «Financial Times» (6), η χώρα προτίθεται να αγοράσει μέρος του τεράστιου ελληνικού χρέους. Η αμερικανική τράπεζα Goldman Sachs, που μεσολαβεί στην υπόθεση, ελπίζει να τοποθετήσει 25 δισ. ευρώ στην κρατική υπηρεσία συναλλάγματος (Safe) που διαχειρίζεται το κινεζικό απόθεμα.
Είναι η πρώτη φορά που το Πεκίνο προτίθεται να επενδύσει σε χρέος ευρωπαϊκής χώρας, γεγονός που πιθανώς σηματοδοτεί την κινεζική επιδίωξη να σταματήσει η κατά μέτωπον αναμέτρηση με τις ΗΠΑ. Πάντως, καμία συμφωνία δεν έχει κλείσει για την ώρα. Η Ελλάδα, που σύμφωνα με πληροφορίες στις 27 Ιανουαρίου ζήτησε δάνειο 5 δισ. ευρώ, δεν είχε κανένα πρόβλημα να βρει κεφάλαια, παρά την κακή βαθμολογία που της είχαν δώσει οι διεθνείς οίκοι.
Εξάλλου, η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου αρνήθηκε τη συμμετοχή κινεζικής τράπεζας σε ένα από τα άνθη της χώρας, την Εθνική Τράπεζα, γεγονός που δεν θα διευκολύνει τον διάλογο για τα υπόλοιπα. Παραμένει, εντούτοις, σημαντικό το γεγονός ότι, μετά τα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου, η Κίνα ενδιαφέρεται για ομόλογα ευρωπαϊκής χώρας.
(1.) Βλ. http://www.aujourdhuilachine.com/ article.asp?IdArticle=13446, 25-1-10
(2.) Βλ. http://english.peopledaily.com.cn
(3.) (ΣτΕ): Παράνομες αντικαθεστωτικές μπροσούρες στην ΕΣΣΔ, την Κίνα και αλλού.
(4.) Βλ. Martine Bulard και Jack Dion, «L'Occident malade de l'Occident», Fayard, Παρίσι, 2009.
(5.) Αναφέρεται από τον Bruno Philip, «Une opposition chinoise s'organise et defie le pouvoir», «Le Monde», 27-12-08.
(6.) http://www.ft.com, «Η Αθήνα ελπίζει ότι το Πεκίνο θα αγοράσει κυβερνητικό χρέος αξίας 25 δισ. ευρώ», 28-1-10.
(ελληνική μετάφραση Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2010)