Βιβλίο για το «άνοιγμα» του Νίξον προς το Πεκίνο και τη σχέση του με τη Δύση
της Michiko Kakutani / The New York Times
Πέρασαν ήδη τέσσερις δεκαετίες απ' όταν ο πρόεδρος Νίξον έστειλε τον Χένρι Κίσινγκερ/ Henry Kissinger στο Πεκίνο για να συνάψει σχέσεις με την Κίνα. Στο μεταξύ, το τέλος του Ψυχρού Πολέμου είδε την Κίνα να μεταμορφώνεται σε μεγάλη οικονομική δύναμη, ικανή να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
Το οξυδερκές, συναρπαστικό και ορισμένες φορές πονηρό νέο βιβλίο του Χένρι Κίσινγκερ με τίτλο «On China» (Περί της Κίνας), δεν ασχολείται μόνο με τον ρόλο του συγγραφέα στο «άνοιγμα» του Νίξον προς το Πεκίνο, αλλά προσπαθεί να δείξει πώς η αρχαία και σύγχρονη ιστορία της Κίνας επηρέασε την εξωτερική της πολιτική και την αντίληψή της για τη Δύση.Διαφορές με ΗΠΑ
Το βιβλίο περιγράφει τον κυκλικό χαρακτήρα της κινεζικής Ιστορίας, που κινείται μεταξύ αμυντικού απομονωτισμού και περιόδων συστηματικής εμπλοκής με τον έξω κόσμο. Τις βαθιές διαφορές φιλοσοφίας μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ συνοψίζει ο Κίσινγκερ με τη φράση: «Η αμερικανική εξαίρεση έχει ιεραποστολικό χαρακτήρα, με τις ΗΠΑ να πιστεύουν ότι οφείλουν να διασπείρουν τις αξίες τους σε κάθε σημείο του κόσμου». Αντίθετα, η «κινεζική εξαίρεση είναι πολιτιστική: η Κίνα δεν προσηλυτίζει ούτε διατείνεται ότι οι θεσμοί της είναι εφαρμόσιμοι στον υπόλοιπο κόσμο. Παρά ταύτα, επιμένει να κρίνει τα άλλα κράτη ανάλογα με τα δικά της πολιτιστικά και πολιτικά κριτήρια.
Πίσω από τις θέσεις του κ. Κίσινγκερ, όμως, υφέρπει συνειδητή προσπάθεια καθαγίασης του ρόλου του συγγραφέα ως συμβούλου εθνικής ασφάλειας και υπουργού Εξωτερικών του Νίξον. Πρόκειται για έργο που προωθεί τη ρεαλιστική θεώρηση του κ. Κίσινγκερ για την εξωτερική πολιτική, αγνοώντας συχνά το ανθρώπινο κόστος των μαοϊκών πειραμάτων.
Οταν ο κ. Κίσινγκερ αναφέρεται στους Κινέζους ηγέτες που γνώρισε, υιοθετεί άκριτα τους μύθους του ΚΚ Κίνας, χαρακτηρίζοντας τον Μάο «φιλόσοφο-βασιλιά». Τα πορτρέτα των διαδόχων του Μάο από τον κ. Κίσινγκερ αποκαλύπτουν την οικειότητα του γράφοντος με την κινεζική ηγεσία. Η περιγραφή του Τσου Ενλάι ως «κομφουκιανιστή σοφού», αλλά και η εικόνα του Ντενγκ Χσιάο Πινγκ ως «βραχύσωμου ανθρωπάκου με μελαγχολικά μάτια», θα μείνουν σίγουρα στη μνήμη του αναγνώστη. Ο θαυμασμός του συγγραφέα για τον Ντενγκ δεν κρύβεται: «Ο γιος του καταδιώχθηκε από τους Ερυθρούς Φρουρούς, προτού πεταχτεί από την οροφή του Πανεπιστημίου του Πεκίνου. Το νοσοκομείο αρνήθηκε να τον δεχθεί για το κάταγμα στη σπονδυλική του στήλη». Απούσα από το βιβλίο είναι, όμως, η κριτική στον πρόεδρο Νίξον, παρά την παραδοχή του συγγραφέα ότι ο Ρίτσαρντ Νίξον χρησιμοποίησε την προσέγγιση με την Κίνα για να αποστρέψει την προσοχή της αμερικανικής κοινής γνώμης από τις αποτυχίες του στο Βιετνάμ.
Ανερχόμενη δύναμη
Παρότι ο κ. Κίσινγκερ δεν εστιάζει στις πρόσφατες συζητήσεις, όπως το ποσοστό αμερικανικού χρέους που κατέχει η Κίνα ή το πόσο η ανερχόμενη Κίνα μπορεί να επηρεάσει τον υπόλοιπο κόσμο, διαπιστώνει ότι ο πρόεδρος Χου Ζιντάο και ο πρωθυπουργός Ουέν Ζιαμπάο «ηγήθηκαν μιας χώρας που δεν νιώθει πλέον περιορισμένη στον ρόλο του μαθητευόμενου απέναντι στη δυτική τεχνολογία και τους θεσμούς της Δύσης, καθώς η κρίση του 2008 υπέσκαψε σοβαρά τον μύθο της δυτικής οικονομικής ευρωστίας».
Υποστηρίζοντας ότι μία σχέση συνεργασίας μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου είναι «επιτακτική για την παγκόσμια σταθερότητα και ειρήνη», ο κ. Κίσινγκερ προειδοποιεί ότι ενδεχόμενος Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών «θα διέκοπτε την πρόοδο και στις δύο ακτές του Ειρηνικού για μία γενιά, και θα διέσπειρε έριδες σε κάθε σημείο του κόσμου, πλήττοντας κρίσιμους τομείς, όπως τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων, το περιβάλλον, την ενεργειακή ασφάλεια και την αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής».
( ελληνική μετάφραση H KAΘHMEPINH 15/05/2011)