Ενα διήμερο συνέδριο για την ανάπτυξη του Θιβέτ με τη συμμετοχή Ελλήνων, Κινέζων και Θιβετιανών προσωπικοτήτων
Της Ξενιας Κουναλακη
Σε μια περίοδο που τα δυτικά ΜΜΕ βρίθουν επικριτικών δημοσιευμάτων για την κινεζική πολιτική στο Θιβέτ, ένα συνέδριο-απάντηση στην κυρίαρχη αυτή ιδεολογία είναι ριψοκίνδυνη πρωτοβουλία. Σε ορισμένες χώρες, τέτοιες προσπάθειες θα μπορούσαν να προκαλέσουν δυναμική κινητοποίηση αντικινεζικών οργανώσεων και μεμονωμένων υποστηρικτών της ανεξαρτησίας του Θιβέτ. Στην Αθήνα όμως, πιθανότατα εξαιτίας της παραδοσιακά καλής σχέσης Ελλάδας-Κίνας, τα επεισόδια εξέλιπαν και όλα κύλησαν ομαλά.
Το 3ο Φόρουμ για την Ανάπτυξη του Θιβέτ πραγματοποιήθηκε στις 10 και 11 Νοεμβρίου στο ξενοδοχείο Intercontinental με τη συμμετοχή πολλών Ελλήνων πολιτικών και ακαδημαϊκών, Θιβετιανών προσωπικοτήτων, Κινέζων αξιωματούχων και άλλων ξένων προσωπικοτήτων. Ενας Γάλλος συγγραφέας, ο Μαξίμ Βιβά έκανε διάλεξη περί βουδισμού και χωρισμού Κράτους-Εκκλησίας, ένας Γερμανός συγγραφέας, ο Τόμας Καν, διηγήθηκε το ταξίδι του στο Θιβέτ και ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας Ηindu, Ναρασιχμάν Ραμ, μίλησε με πάθος κατά της δυτικής προπαγάνδας στο ζήτημα του Θιβέτ και του εξόριστου στην Νταραμσάλα της Ινδίας, Δαλάι Λάμα. Ελληνες επισκέπτες των Ιμαλάιων κατέθεσαν τις δικές τους μαρτυρίες, κατέρριψαν διαδεδομένες προκαταλήψεις και προσπάθησαν να λύσουν τον γρίφο της Αυτόνομης Περιοχής.
Αλλωστε αυτό που καθιστά το Θιβέτ τόσο αινιγματικό είναι η μορφολογία της περιοχής: η Στέγη του Ουρανού, απρόσιτη και επιβλητική, αποκομμένη από τον έξω κόσμο, εμποδίζει τη διαφάνεια με αποτέλεσμα να εδραιώνεται η παραπληροφόρηση για την κατάσταση που επικρατεί εκεί.
Από τη μια η δυτική εκδοχή θέλει εσχάτως τους Θιβετιανούς βουδιστές μοναχούς να αυτοπυρπολούνται συστηματικά για να διεθνοποιήσουν τα αιτήματά τους και από την άλλη το Πεκίνο καταγγέλλει τον πνευματικό ηγέτη τους, Δαλάι Λάμα, ότι ηρωοποιεί, σχεδόν ενθαρρύνει, τις βάρβαρες αυτές πράξεις, που αντικείνται στις αρχές του βουδισμού, για να πετύχει την ανεξαρτησία της περιοχής. Εχει ενδιαφέρον πάντως ότι ακόμη και οι ίδιοι οι Θιβετιανοί αποδοκιμάζουν την πρακτική της αυτοπυρπόλησης. «Στα βουδιστικά διδάγματα αναφέρεται ρητά ότι η ζωή είναι πολύτιμη.
Για να πετύχουμε σημαντικές κατακτήσεις, πρέπει να διαφυλάξουμε πρώτα τη ζωή μας», δήλωσε πρόσφατα στη βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν» ο 25χρονος Καρμάπα Λάμα, που θεωρείται πιθανός διάδοχος του Δαλάι Λάμα στην Νταραμσάλα.
«Εχουμε ξεκάθαρη πολιτική έναντι του Δαλάι Λάμα»
Ο Νίμα Τσερίνγκ είναι αντιπρόεδρος της μόνιμης επιτροπής του Λαϊκής Συνέλευσης της Αυτόνομης Περιοχής του Θιβέτ. Ηρθε στην Αθήνα για να ανοίξει τις εργασίες του φόρουμ. Η συζήτηση μαζί του είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον, ακόμη κι αν οι θέσεις του είναι αυτές που διατυπώνει επισήμως το Πεκίνο. Γιατί πίσω από μία εκ πρώτης όψεως αδιάλλακτη ρητορική, κρύβονται ιστορικές αλήθειες και γεγονότα, τα οποία πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του όποιος ενδιαφέρεται να εντρυφήσει στον πολιτισμό και τη σημερινή πολιτική κατάσταση στο Θιβέτ.
– Eπισκεπτόμενη το Θιβέτ, είχα την αίσθηση ότι η Κίνα ενώ έχει σε πάρα πολλά πράγματα δίκιο έναντι της Δύσης, δεν κατορθώνει να περάσει την επίσημη πολιτική της στο ζήτημα της αυτόνομης περιοχής του Θιβέτ, ίσως επειδή εμφανίζεται αδιάλλακτη και αρνείται τον διάλογο με τον Δαλάι Λάμα. Ποιο είναι το σχόλιό σας; Μήπως το συνέδριο στην Αθήνα αποτελεί εκ μέρους του Πεκίνου μια συνειδητοποίηση ότι πρέπει να ανοίξει περισσότερο στον κόσμο;
– Η πολιτική της κεντρικής κυβέρνησης απέναντι στο 14ο Δαλάι Λάμα είναι συνεπής και ξεκάθαρη. Δηλαδή ο 14ος Δαλάι Λάμα πρέπει να εγκαταλείψει πραγματικά την ιδεολογία της ανεξαρτησίας του Θιβέτ, να σταματήσει τις διασπαστικές ενέργειες, να αναγνωρίσει δημοσίως ότι το Θιβέτ αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Κίνας, να αναγνωρίσει ότι η Ταϊβάν είναι επαρχία της Κίνας και η κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας είναι η μόνη νόμιμη κυβέρνηση που αντιπροσωπεύει ολόκληρη την Κίνα. Τότε η πόρτα του διαλόγου θα είναι ανοιχτή για το 14ο Δαλάι Λάμα.
Eπαφές
– Υπήρξαν όμως στο παρελθόν επαφές μαζί του...
– Πράγματι. To 1979 o αντιπρόσωπος του Δαλάι Λάμα γύρισε για πρώτη φορά στη χώρα και ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ τον υποδέχθηκε προσωπικά. Εκτοτε οι αρμόδιες αρχές της κεντρικής κυβέρνησης υποδέχθηκαν διαδοχικά πάνω από 20 ομάδες Θιβετιανών που ζουν στο εξωτερικό και οι οποίοι έχουν στενή σχέση με τον Δαλάι Λάμα, ανάμεσά τους, τον μεγάλο αδερφό του, τον μικρό αδερφό του, τη μικρή αδερφή του, το μεγαλύτερο μέρος της οικογένειάς του.
– Μιλήστε μας λίγο για τις πιο πρόσφατες συνομιλίες...
– Από το 2002 πραγματοποιήθηκαν δέκα επαφές και συζητήσεις μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών και των αντιπροσώπων του. Παρ’ όλα αυτά η ανταπόκριση του Δαλάι Λάμα στις χειρονομίες καλής θέλησης του Πεκίνου δεν ήταν θετική. Ιδιαίτερα στη δεκαετία του ’80 ορισμένοι οπαδοί του εκμεταλλεύτηκαν τη δυνατότητα επιστροφής στη χώρα για να διασπείρουν αποσχιστικές θέσεις, να συμμετάσχουν σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και να παρακινήσουν μεγάλη εξέγερση στη Λάσα. Τα τελευταία χρόνια πρότεινε εκ νέου να έρθει σε επαφή με την Κεντρική κυβέρνηση, αλλά δεν έχει αλλάξει τη στάση του περί ανεξαρτησίας του Θιβέτ, ενώ επιμένει στη διεθνοποίηση του ζητήματος του Θιβέτ. Η επονομαζόμενη «εξόριστη κυβέρνηση του Θιβέτ» συνεχίζει να ποδηγετεί τους Θιβετιανούς που ζουν στο εξωτερικό και τους παροτρύνει να προχωρούν σε αντικυβερνητικές δραστηριότητες, να διαταράσσουν τις επισκέψεις Κινέζων αξιωματούχων στο εξωτερικό, να εισβάλλουν σε πρεσβείες και προξενεία της Κίνας στο εξωτερικό. Τον Μάρτιο του 2008 η κλίκα του Δαλάι Λάμα σχεδίασε και υποκίνησε το σοβαρό και βίαιο έγκλημα στη Λάσα καταστρέφοντας την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του Θιβέτ.
– Οι όροι που θέτει, ποιοι είναι;
– Τον Οκτώβριο του 2008 κατά τη διάρκεια συζητήσεων ο αντιπρόσωπος του Δαλάι Λάμα υπέβαλε «Υπόμνημα για την αυτόνομη διοίκηση των Θιβετιανών», που περιέχει πέντε προτάσεις. 1. Δεν αναγνωρίζει ότι το Θιβέτ είναι κομμάτι της Κίνας από την αρχαιότητα. 2. Σχεδιάζει τη δημιουργία μιας μεγάλης θιβετιανής περιοχής, ανύπαρκτης στην κινεζική ιστορία. 3. Στο όνομα της αυτόνομης διοίκησης σκοπεύει να ανατρέψει το υπάρχον πολιτικό και κοινωνικό σύστημα. 4. Ζητάει από την κεντρική κυβέρνηση να αποσύρει τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό από ολόκληρη την περιοχή και 5. Απαιτεί να εκδιώξει η κυβέρνηση τις άλλες εθνότητες από την περιοχή. Oποιος είναι οξυδερκής αντιλαμβάνεται πως είναι αδύνατο να αποδεχθεί ο κινεζικός λαός αυτούς τους όρους, με δεδομένο ότι ο πληθυσμός είναι ένα μωσαϊκό από εθνότητες.
Αλληλοκατανόηση
– Θεωρείτε δηλαδή ότι ο Δαλάι Λάμα είναι εκείνος που υπονομεύει τις προσπάθειες συνεννόησης;
– Οσοι πιστεύουν ότι η κινεζική κυβέρνηση αρνείται τον διάλογο, ακολουθεί παρελκυστική τακτική ή δεν αποδέχεται τον συμβιβασμό, είναι εντελώς ανεύθυνοι και εκτός πραγματικότητας. Η πολιτική της Μεταρρύθμισης και Ανοίγματος εφαρμόζεται πάνω από 30 χρόνια. Η κινέζικη κυβέρνηση με την ανοιχτή στάση της, αντιμετωπίζει πάντα θετικά και υποδέχεται τα παγκόσμια πολιτισμικά επιτεύγματα που είναι χρήσιμα για την ανάπτυξη της Κίνας, ενώ προβαίνει σε εκτενείς ανταλλαγές και συνεργασίες με άλλες χώρες του κόσμου. Η επικοινωνία είναι η βάση της αλληλοκατανόησης, που θα φέρει την ομοφωνία. Και στο πλαίσιο αυτό είμαι πολύ χαρούμενος και το θεωρώ καλή ευκαιρία που το «Τρίτο Φόρουμ για την Ανάπτυξη του Θιβέτ πραγματοποιήθηκε εδώ στην Ελλάδα.
– Στην πόλη Λιντσί που επισκεφτήκαμε με την πρώτη επίσημη ελληνική αποστολή στο Θιβέτ διαπίστωσα ότι στα σχολεία υπάρχουν πολλά παιδιά Χαν, τα οποία δε μαθαίνουν τη θιβετιανή γραφή και γλώσσα, ενώ το αντίστροφο συμβαίνει, δηλαδή τα παιδιά από θιβετιανές οικογένειες μαθαίνουν υποχρεωτικά κινέζικα. Δεν αποτελεί αυτό ένδειξη γλωσσικής ή πολιτισμικής καταπίεσης;
– Τα Κινέζικα είναι η εθνική γλώσσα της Κίνας. Ως Κινέζος πολίτης, είναι ευνόητο ότι θα μάθει καλά αυτή τη γλώσσα. Στο Θιβέτ, οι μαθητές μαθαίνουν όχι μόνο τη θιβετιανή γλώσσα ΚΑΙ τα κινέζικα, αλλά και αγγλικά, όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα. Από την άλλη πλευρά, στο Πανεπιστήμιο του Θιβέτ υπάρχουν φοιτητές της φυλής Χαν, καθώς και άλλων εθνοτήτων που σπουδάζουν θιβετιανή γλώσσα τη φιλολογία, ενώ υπάρχουν πολλοί λόγιοι της φυλής Χαν στη χώρα που ασχολούνται επαγγελματικά με τη θιβετιανολογία.
Η θιβετιανή γλώσσα έχει μια ιστορία πάνω από 1.000 χρόνια, είναι μια αρχαία γλώσσα, και αποτελεί σημαντικό κομμάτι του παραδοσιακού πολιτισμού της Κίνας. Τα 60 χρόνια μετά την ειρηνική απελευθέρωση του Θιβέτ, η κυβέρνηση του Θιβέτ καθώς και τις υποτελείς του εφαρμόζουν σοβαρά τις διατάξεις της κεντρικής κυβέρνησης για την προστασία και την ανάπτυξη της γλώσσας και γραφής του Θιβέτ, διατηρούν ταυτόχρονα τόσο τη θιβετιανή γλώσσα όσο και τα κινέζικα δίνοντας την προτεραιότητα στη θιβετιανή γλώσσα. Ετσι, η θιβετιανή γλώσσα προστατεύεται, κληρονομείται, αξιολογείται και εξελίσσεται.
Για τις αυτοπυρπολήσεις των μοναχών
–Ποιο είναι το σχόλιό σας για τις αυτοπυρπολήσεις Θιβετιανών μοναχών;
–Η ανθρώπινη ζωή είναι πολύτιμη, επομένως, η αγάπη για τη ζωή, καθώς και το σώμα, είναι από τα βασικά διδάγματα του Βουδισμού. Η αυτοπυρπόληση των μοναχών είναι όχι μόνο απάνθρωπη, αλλά και αντίθετη με τον πυρήνα των διδαγμάτων του Θιβετιανού Βουδισμού. Καταδικάζουμε απερίφραστα εκείνους που υποκινούν την αυτοπυρπόληση αγνοώντας τη ανθρώπινη ζωή και ποδοπατώντας τα βουδιστικά διδάγματα. Η Κίνα υιοθετεί την πολιτική της ελευθερίας της θρησκευτικής πίστης. Εκτός από το «Σύνταγμα της Κίνας», ο «Νόμος περί περιφερειακής εθνοτικής αυτονομίας», το «Ποινικό Δίκαιο» και το «Αστικό Δίκαιο», έχουν αντίστοιχες διατάξεις για την προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας των πολιτών, δεν επιτρέπονται οι θρησκευτικές διακρίσεις. Το Θιβέτ είναι μια περιοχή συνυφασμένη με τον βουδισμό, τον καθολικισμό, το Ισλάμ και άλλες θρησκείες. Ολες οι θρησκείες όπως και τα ήθη και έθιμα των εθνοτήτων του Θιβέτ, τυγχάνουν σεβασμού και προστασίας από την κυβέρνηση. Τώρα, υπάρχουν πάνω από 1.700 θρησκευτικοί τόποι και περίπου 46.000 μοναχοί. Κάθε χρόνο, ο αριθμός των πιστών, που έρχονται στους ναούς της Λάσα για να προσκυνήσουν τον Βούδα, ξεπερνάει το ένα εκατομμύριο. Ταυτόχρονα, οι Θιβετιανοί μπορούν, αν το επιθυμούν, να διατηρήσουν την τοπική ενδυμασία, τις διατροφικές συνήθειες, το αρχιτεκτονικό ύφος των κατοικιών τους, να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά σύμφωνα με το ημερολόγιο του Θιβέτ και τις υπόλοιπες παραδοσιακές και θρησκευτικές γιορτές.
Το θιβετιανό επιχειρηματικό όνειρο
Ο Ντάουα Ντουνζού, πρόεδρος της θιβετιανής επιχείρησης Dashi Group, ήρθε στη συνέντευξη με την «Κ» φορώντας την επίσημη θιβετιανή στολή του. Τον ρώτησα αν πηγαίνει έτσι ντυμένος κάθε μέρα στο γραφείο και έσκασε στα γέλια. «Οχι φυσικά, αυτή η στολή είναι μόνο για ειδικές περιπτώσεις». Ανοιχτός, με χιούμορ, μου διηγήθηκε πώς ξεκίνησε το 1983 από δάσκαλος σε μια αγροτική περιοχή της επαρχίας Λιντσί.
Ηταν η εποχή των πρώτων μεταρρυθμιστικών ανοιγμάτων και ο Ντάουα Ντουνζού άδραξε την ευκαιρία. Παραιτήθηκε και ίδρυσε μια μεταφορική εταιρεία, παίρνοντας άτοκο δάνειο ύψους 20.000 γουάν. Ακολούθησαν πολλά επιχειρηματικά εγχειρήματα με αποκορύφωμα τη σύσταση της Dashi, η οποία ξεκίνησε το 1997 ως κατασκευαστική εταιρεία με ειδίκευση στα μεγάλα έργα υποδομής. Στη διάρκεια της πολυετούς λειτουργίας της, η Dashi ενίσχυσε οικονομικά 500.000 αγρότες και κτηνοτρόφους, αγοράζοντας τα προϊόντα τους και αυξάνοντας τα άμεσα έσοδα των ντόπιων γεωργών κατά 78 εκατ. γουάν. To 2010 τα κέρδη της εταιρείας ανήλθαν στα 40,04 εκατ. γουάν και η συνδρομή της στα φορολογικά έσοδα του κράτους ήταν 8 εκατ. γουάν. Η Dashi έχει αναλάβει σημαντικό κοινωνικό έργο στη διάρκεια της λειτουργίας της και τα κονδύλια που παρείχε σε κοινωνικό έργο ξεπέρασαν τα 5,4 εκατ. γουάν.
Ο Ντάουα Ντουνζού προσπάθησε να μου εξηγήσει την κινεζική εκδοχή περί καπιταλισμού. Το κράτος βοηθάει όσους θέλουν να προχωρήσουν, παρέχει κίνητρα όπως φοροαπαλλαγές, δάνεια και επιδοτήσεις. «Πολλοί από τους εργαζομένους μου αποφάσισαν να συστήσουν δικές τους επιχειρήσεις και χαίρομαι πολύ που το έκαναν», είπε. «Τα φρούτα μου είναι αρίστης ποιότητας», πρόσθεσε με ένα χαμόγελο γεμάτο καμάρι.
Απέναντί του κάθισε ο Ντάουα Τσιρέν, ερευνητής στην Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών στην αυτόνομη περιοχή του Θιβέτ. Μου μίλησε κυρίως για τη θιβετιανή φιλοσοφία και τη θιβετολογία. Βιαζόταν να παρακολουθήσει τις εργασίες, ήθελε να βγάλει φωτογραφίες όπως μου εξήγησε με την υπερμεγέθη φωτογραφική μηχανή του που κρεμόταν από τον λαιμό του. Καταλάβαινε αρκετά καλά αγγλικά αλλά προτιμούσε την ασφάλεια των θιβετιανών για να μη χαθούμε στη μετάφραση. «Το πρόβλημα εδώ στη Δύση είναι ότι υπάρχει ελλιπής ενημέρωση ή είναι στρεβλή», έσπευσε να ξεκαθαρίσει εξαρχής. «Δεν υπάρχει κυβερνητική οδηγία για το πώς ντύνονται, πώς μιλάνε και ποιες παραδόσεις τηρούν οι Θιβετιανοί», ανέφερε ο Ντάουα Τσιρέν.
Από το 1990 υπάρχει κυβερνητική οδηγία για την κατασκευή κατοικιών στο παραδοσιακό αρχιτεκτονικό ύφος, ενώ κάποιες παλιότερες οικοδομές ανακαινίστηκαν ώστε να εναρμονιστούν με αυτό το πρότυπο. Οσον αφορά στη γλώσσα, ο Ντάουα Τσιρέν διέψευσε ότι επιχειρείται η επικράτηση της κινεζικής στα θιβετιανά σχολεία. «Υπάρχει αμοιβαία ευαισθησία, άλλωστε οι περισσότεροι μαθητές διδάσκονται και αγγλικά. Χρειάζεται προσαρμογή στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται», κατέληξε.
Η μυθική Σάνγκρι-Λα αναπτύσσεται
Στη Δύση υπάρχει μια διάχυτη προκατάληψη ότι η οικονομική ανάπτυξη του Θιβέτ θα οδηγήσει αυτόματα σε περιβαλλοντική υποβάθμιση της «Σάνγκρι-Λα», του μυθικού εξιδανικευμένου τόπου, όπως περιγράφεται στο μυθιστόρημα του Τζέιμς Χίλτον «Χαμένος ορίζοντας» του 1933. O Bρετανός συγγραφέας λέγεται, εξάλλου, ότι έγραψε το βιβλίο αφότου είδε φωτογραφίες του Θιβέτ στο περιοδικό National Geographic.
Τη δυτική αυτή ιδεοληψία επέκρινε στην ομιλία του στο 3ο Φόρουμ ο Βρετανός δημοσιογράφος Μπρένταν Ο’ Νιλ, συντάκτης του περιοδικού Spiked. «Πολλές εκστρατείες για την κλιματική αλλαγή στο Θιβέτ ηχούν σαν περιγραφές του Χίλτον και άλλων δυτικών συγγραφέων των αρχών του 20ού αιώνα, οι οποίοι είχαν την πατερναλιστική συνήθεια να σκέφτονται το Θιβέτ ως τη Σάνγκρι-Λα, που έχει μείνει ανεπηρέαστη από την ανθρώπινη παρέμβαση. Παρομοίως πολλοί σημερινοί περιβαλλοντολόγοι και Θιβετολόγοι αντιμετωπίζουν το Θιβέτ ως μια αρχέγονη γη, που δεν θα πρέπει ποτέ να γίνει σύγχρονη ή πλούσια, με το επιχείρημα ότι όταν αυτό συμβεί θα επέλθει η καταστροφή του θιβετιανού πολιτισμού. Ολα αυτά αποτελούν μια προσπάθεια οπισθοδρόμησης του Θιβέτ, να διατηρηθεί η περιοχή στη φορμόλη, προς όφελος των ακτιβιστών που θέλουν ένα μέρος στη Γη να παραμείνει αγνό και αξιοπρεπές», είπε μεταξύ άλλων ο Ο’ Νιλ στην παρέμβασή του.
«Η ηθικολογία τους στο περιβαλλοντικό ζήτημα είναι ένα εμπόδιο τόσο για την οικονομική ανάπτυξη του Θιβέτ όσο και για την ανάπτυξη μιας σοβαρής συζήτησης γύρω από τα προβλήματα ρύπανσης στην περιοχή», επισήμανε και παραδέχθηκε ότι «οι ιθύνοντες θα πρέπει να συζητήσουν μεθόδους για την ανακούφιση του ντόπιου πληθυσμού από τη ραγδαία εκβιομηχάνιση και την επακόλουθη ρύπανση. Τα τελευταία επίσημα στοιχεία για την προστασία του περιβάλλοντος στο Θιβέτ είναι ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιοποιήθηκε τον Ιούλιο, επί τη ευκαιρία «της 60ής επετείου από την Ειρηνική Απελευθέρωση του Θιβέτ», η οικολογική συνείδηση και η ανάγκη διατήρησης της περιβαλλοντικής ισορροπίας έχουν ενισχυθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Ειδικά μετά τη δεκαετία του ’70 και τα ανοίγματα στην οικονομία της ελεύθερης αγοράς, η κεντρική κυβέρνηση και οι τοπικές αρχές επέδειξαν ιδιαίτερη ευαισθησία στον συγκεκριμένο τομέα. Ετσι, οι δασικές εκτάσεις αυξάνονται με ρυθμό πάνω από 12% τα τελευταία χρόνια, ενώ υπό αυστηρό καθεστώς προστασίας τελούν 6 εκατομμύρια εκτάρια υδροβιότοπων.
«Είναι φυσικό, τη στιγμή που η Κίνα προωθεί την ανάπτυξη του Θιβέτ, δημιουργώντας δρόμους, μεγάλα έργα και υποδομές, να δημιουργούνται απόβλητα υποπροϊόντα και ρύπανση. Ωστόσο, αυτό είναι εντελώς διαφορετικό από την ηθικολογία για το περιβάλλον στο Θιβέτ, που προέρχεται από τη σύγχρονη δυτική περιφρόνηση προς την ανάπτυξη, καθώς και την άποψη ότι το Θιβέτ θα πρέπει να διατηρηθεί ως ένας παρθένος τόπος», επισήμανε στην ομιλία του στο φόρουμ ο Μπρένταν Ο’ Νιλ.
H KAΘHMEPINH 27-11-2011